सोलापूर : राष्ट्रीय हरित लवाद व सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्देशानुसार हिवाळ्यामध्ये दीपावली सणाच्या वेळी हवेची गुणवत्ता खराब होऊ नये. आपत्कालीन खराब हवेची स्थिती जिल्ह्यात व शहरात निर्माण होऊ नये यासाठी महाराष्ट्र प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने दिलेल्या मार्गदर्शक सूचनांचे सर्व नागरिकांनी पालन करावे व वायु प्रदूषण आणि दोन्ही प्रदूषणाला आळा घालावा, असे आवाहन जिल्हा प्रशासनाच्या वतीने करण्यात आले आहे.
दिवाळीच्या पूर्वसंध्येला फटाक्यांमुळे होणाऱ्या प्रदूषणामुळे फटाक्यांच्या दुष्परिणामांची व्यापक प्रसिद्धी करून जबाबदारीने वापर करण्यास प्रोत्साहन देण्याचे निर्देश शासनाने दिले आहेत. तसेच, केंद्रीय आणि राज्य प्रदूषण नियंत्रण मंडळांना दिवाळी सणाच्या दरम्यान सभोवतालची हवा आणि आवाज पातळीचे विशेष निरीक्षण करण्याचे निर्देश दिले आहेत. तरी आपला जिल्हा व शहरातील प्रदूषण नियंत्रित ठेवण्यासाठी सर्व संबंधित अधिकारी व नागरिकांनी पुढील प्रमाणे मार्गदर्शन सूचनांचे पालन करावे.
वैज्ञानिकदृष्ट्या आवाज समस्या कमी करण्याच्या तीन सामान्य पद्धती आहेत:
ध्वनी स्रोत नियंत्रित करणे, श्रोत्यांच्या (प्राप्तकर्त्याच्या) कानाचे रक्षण करणे, स्त्रोतापासून श्रोत्यापर्यंतच्या ध्वनिक मार्गात बदल करणे.
प्रकाशासह प्रदूषण विरहित पद्धतीने सण साजरे करावेत. दिवाळीच्या सणात ध्वनी विहिरीत फटाक्यांचा वापर करावा.
फटाके फोडणे (विशेषतः गोंगाट करणारे) प्रतिबंधित केले पाहिजे आणि रात्री 10 फटाके फोडू नयेत.
सण-उत्सवांदरम्यान शहरातील मोकळ्या ठिकाणी फटाके फोडले जात असल्याने लोकांना केवळ आवाजच नाही तर धुराचाही सामना करावा लागतो. तरी याबाबत नागरिकांमध्ये जनजागृती झाली पाहिजे यासाठी प्रत्येक शासकीय विभागाने त्यांच्या स्तरावरून प्रयत्न करावेत. तसेच नागरिकांनीही स्वतःहून फटाके फोडणार नाही असा निश्चय करावा.
फटाके फोडताना परिधान केलेल्या कपड्यांचे साहित्य सिंथेटिक नसावे, कॉटन चे कपडे असावेत.
फटाके फोडण्याच्या परिसरात संरक्षण उपाय म्हणून नेहमी पाणी आणि वाळू ठेवा.
फटाके फोडताना मुलांवर बारकाईने लक्ष ठेवले पाहिजे.
मोकळ्या जागेत फटाके फोडा जेणेकरून ‘गोंगाट करणाऱ्या’ फटाक्यांचा आवाज पुन्हा येणार नाही.
गोंगाट करणारे फटाके फोडताना ज्येष्ठ नागरिक आणि हृदयविकाराच्या रुग्णांप्रती आपली जबाबदारी लक्षात ठेवा. फटाक्याच्या आवाजाचा इतर कोणालाही त्रास होणार नाही याची प्रत्येकाने जबाबदारी घेतली पाहिजे.
शिक्षण विभागाच्या वतीने मुलांना ध्वनी उत्सर्जित करणारे फटाके न फोडण्याची शपथ घेण्यास प्रोत्साहित करावे. प्रत्येक शाळा महाविद्यालयांनी त्यांच्या स्तरावरून याबाबत मुलांना मार्गदर्शन करावे.
नो क्रॅकर झोन: सामुदायिक उपक्रम म्हणून, जनजागृतीचा एक भाग म्हणून सणांमध्ये ‘नॉईज फ्री फटाके झोन’ दर्शविणारे फलक/बोर्ड/होर्डिंग लावले जाऊ शकतात.
